Hoe erken, verwerk en herstel je historisch onrecht? Welke rol spelen excuses daarbij? Wat zijn de voorwaarden voor goede excuses? Is er een verschil tussen excuses aanbieden en spijt betuigen? Daarover gaan we deze avond in gesprek.

Erkenning

In het afgelopen decennium zien we steeds vaker dat slachtoffers van koloniaal geweld, mislukte vredesmissies, seksueel misbruik en ecocide erkenning zoeken via civiele rechtszaken. De erkenning van lijden wordt op deze manier steeds vaker in juridische termen aan de orde gesteld en vervolgens opgelost met financiële compensatie. Maar heeft een gang naar de rechter wel het gewenste effect? Brengt het de erkenning en het herstel waar de aanklagers eigenlijk om vragen?

Dit zijn vragen die we deze avond bespreken met Prof. Dr. Juliette Schaafsma en Prof. dr. Nicole Immler, onder leiding van gespreksleider Halima el Hajoui – Özen.
 

Excuses voor het slavernijverleden

150 jaar geleden stopte de slavernij in Nederland, 10 jaar nadat het officieel werd afgeschaft. Afgelopen juli bood koning Willem-Alexander zijn excuses aan aan de nazaten. In zijn toespraak noemde koning Willem-Alexander slavernij 'de meest kwetsende, mensonterende, vernederende misdaad'. "Mensen werden beschouwen als koopwaar, willoos werktuig voor winst. Ze werden vastgeketend, gestraft, zelfs gedood. We dragen de gruwelijkheid met ons mee, die is tot vandaag te voelen", aldus de koning.
 

Prof. Dr. Juliette Schaafsma

Juliette Schaafsma is hoogleraar aan de Tilburg School of Humanities van Tilburg University. Haar onderzoeksinteresses liggen breed op het gebied van interculturele interacties, processen van sociale in- en uitsluiting, en vijandigheid en verzoening tussen groepen. Haar werk is zeer interdisciplinair en ze combineert inzichten en benaderingen uit de antropologie, crossculturele en sociale psychologie, communicatiewetenschappen, transitional justice en vredes- en conflictstudies. Onderzoek naar politieke excuses.

Samen met collega’s onderzocht en analyseerde professor Juliette Schaafsma honderden wereldwijde excuses voor mensenrechtenschendingen. In de afgelopen decennia is het aantal verontschuldigingen van staten voor onrecht en mensenrechtenschendingen aanzienlijk toegenomen. Maar zijn dergelijke gebaren een levensvatbaar verzoeningsmiddel en hebben ze een universeel potentieel om onrecht te herstellen of harmonie te herstellen? Of hebben mensen in verschillende culturen verschillende opvattingen over wat politieke verontschuldigingen betekenen, welk doel ze dienen of hoe ze kunnen of moeten worden uitgedrukt?
 

Prof. dr. Nicole Immler

Nicole Immler is professor Historical Memory and Transformative Justice aan de Universiteit voor Humanistiek.

Immler richt zich in haar onderzoek vooral op hoe historisch onrecht, waaronder kolonialisme, wordt herinnerd in de huidige samenleving. Ze onderzoekt hierbij de relatie tussen herinneringen, identiteit, en rechtvaardigheid. Haar focus ligt op vragen over herstelbetalingen in verband met het historisch onrecht. Professor Nicole Immler onderzoekt dit samen met haar team in Nederland, Indonesië, Nigeria en Bosnië. Het doel is om verder te kijken dan de individuele slachtoffers, en juist ook de structurele aspecten van het onrecht bloot te leggen. De studie focust op de dialoog tussen eisers en de aangeklaagde instellingen, zoals de staat, het leger, de kerk en de multinational.
 

Halima el Hajoui – Özen

De gespreksleider vanavond is Halima el Hajoui – Özen. Zij is journalist, trainer, adviseur, verbinder en trotse dochter van een gastarbeider. Ze is oprichter van De Inclusiefabriek, waarmee ze werk maakt van inclusie binnen organisaties.
 

Praktische info

Inloop van 19:30 tot 19:45 uur met koffie en thee
Locatie: LocHal, Kennismakerij Oost

Meld je gratis aan, scroll naar beneden voor de aanmeldlink.

Herdenkingsjaar slavernijverleden

Na ruim 300 jaar werd in 1873 een eind gemaakt aan slavernij in het Nederlands Koninkrijk. Tijdens het Herdenkingsjaar Slavernijverleden van 1 juli 2023 tot 1 juli 2024 besteedt Nederland extra aandacht aan het slavernijverleden en de impact die dit nog steeds heeft. 

Lezingen

Het Tijdlab van de LocHal & Studium Generale van Tilburg University organiseren dit jaar een aantal lezingen waarin Slavernij centraal staat; het Nederlandse slavernijverleden en de doorwerking in het heden, het belang van excuses en hoe verschillende landen daarmee omgaan, en we onderzoeken of er ook sprake is van moderne slavernij in Nederland.

Bekijk hieronder alle aankomende lezingen en reserveer direct je ticket!