Welke woorden gelden als beladen? Welke woorden komen er voor in de plaats? En hoe plaats je mens en identiteit voorop in taalgebruik (people first en identity first language)? In deze aflevering van Controverse in de Boekenkast staat taal centraal.

Inclusief taalgebruik.

De laatste tijd is er veel te doen over tekstuele aanpassingen in romans door sensitivity readers. Dit gebeurt vooral in oorspronkelijk Engelstalige boeken. In het werk van Agatha Christie zijn verwijzingen naar etniciteit geschrapt, zoals het beschrijven van een personage als zwart, joods of als een zigeuner. Aan de James Bond-boeken van Ian Fleming voegde de uitgever onlangs een disclaimer toe: “Dit boek is geschreven in een tijd waarin termen en zienswijzen die nu als beledigend zouden kunnen worden beschouwd, gemeengoed waren.” In de nieuwste edities zijn aanpassingen gedaan waarbij onder meer het n-woord is vervangen door ‘zwarte persoon’. In het werk van Roald Dahl werden de Oempa Loempa’s genderneutraal en is een personage niet langer meer dik maar enorm.

Inclusief taalgebruik is taalgebruik dat niemand uitsluit. Taalkundige Vivien Waszink vertelt wat dat precies is en bespreekt wat je allemaal wél mag zeggen.

Neem je eigen boek mee!

Kom luisteren en praat mee. En neem ook eens een kijkje in je eigen boekenkast. Staan er goede voorbeelden van inclusief taalgebruik in? Of is er een boek dat wel eens onder handen genomen zou moeten worden? Neem het boek mee naar de lezing en gooi het in de groep!
 

Vivien Waszink

Vivien Waszink is taalkundige en woordenboekmaker en werkt als onderzoeker op het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT), o.a. aan een woordenboek van nieuwe woorden. Daarnaast schrijft en spreekt Vivien veel over taal, bijvoorbeeld over jongerentaal, hiphoptaal en inclusieve taal. In 2022 schreef zij het boek Dat mag je óók (al niet meer zeggen): mag je tegenwoordig niets meer zeggen of valt dat erg mee?   

Praktische informatie

• inloop: vanaf 19:15 uur met koffie en thee
• start: 19.30 uur
• locatie: KennisMakerij Oost, Bibliotheek LocHal

De bibliotheek is er voor iedereen

Daarom moeten de materialen die we aanbieden een afspiegeling zijn van de samenleving. Iedereen moet zich in het aanbod van de bibliotheek vertegenwoordigd kunnen voelen. Maar wat als je je niet herkent in hoe vrouwen in bepaalde romans worden beschreven? Wat als boeken een andere koloniale geschiedenis vertellen dan die van jou? En wat als je je stoort aan niet-inclusief taalgebruik in oudere werken, of dat juist de ingrepen van sensitivity readers je storen? En dan zijn er nog muziek, films en videogames die seksistisch zouden zijn of aanzetten tot geweld.

Controversiële werken

Regelmatig krijgt de bibliotheek vragen om werken die als controversieel worden ervaren in een aparte kast te zetten, er een sticker op te plakken, te censureren of te verwijderen. De wet staat censureren en verwijderen niet toe, tenzij de inhoud van de werken in strijd is met artikel 1 van de grondwet (verbod op discriminatie). Bovendien denken we dat we beter het gesprek kunnen aangaan over tegengestelde opvattingen, want ook in de controverse is de collectie een afspiegeling van de maatschappij.

Kom luisteren en mee praten!

Kom luisteren en discussieer mee over hoe we als individu, als samenleving, en als bibliotheek met controversiële werken omgaan. En neem vooral ook je eigen voorbeelden mee.
 
Controverse in de boekenkast is een vijfdelige reeks die loopt tot en met de zomer van 2025. Houd de agenda en de nieuwsbrief van de bibliotheek in de gaten voor alle edities. Deze gaan o.a. over controverse rond boeken over het koloniale verleden en over controverse rond de rap- en hiphop-cultuur.

Scroll naar beneden en meld je aan!